Najaar 2019 organiseerde Peen en Ui voor Ons Doel al Herfstontmoetingen in de Professoren-Burgemeesterswijk. Eén van de wensen van de Social Pickers, een groepje actieve bewoners in de wijk, was het opfleuren van de wijk met meer bloeiende planten. De Social Pickers, woningcorporatie Ons Doel en stichting Peen en Ui sloegen de handen ineen en organiseerden een aantal fleurige acties en activiteiten voor en met bewoners.
Peen en Ui, bollen poten en Covid 19
Maarrrr, ook hier gooide Covid-19 natuurlijk roet in het eten (gras?). Enkele bewoners wilden echter ondanks de virusmaatregelen al ìets doen, zodat Peen en Ui samen met Ons Doel besloot al 1000 bollen te poten met 15 à 20 bewoners per keer [dit was in november 2020, met andere geldende maatregelen].
De animo onder de buurtbewoners was zo groot dat Peen en Ui nog eens 1000 bollen bestelde – en die werden ook daadwerkelijk gepoot! Zo kunnen de Social Pickers en hun buurtbewoners in 2021 al genieten van de eerste bloeiende bollen.
Eerste krokussen van de Bollenactie gespot half februari 2021
Aanleiding Vorig jaar organiseerde Peen en Ui in opdracht van woningcorporatie Ons Doel Herfstontmoetingen en aanbelacties in de buurt Tuinstad Staalwijk: in de Pieter de la Courtstraat, Pioenstraat, Pioenhof, Leliestraat, Lindestraat en de Resedastraat. Hierbij stond de vraag “Hoe is het om in uw buurt te wonen?” centraal. Uit deze ontmoetingen kwam onder andere een behoefte om iets te doen aan overlast van auto’s die hard door de wijk rijden. Verder viel op dat de bewoners hun buurt als een eigen, samenhangend buurtje zien.
Deze beide uitkomsten hebben we in ons plan gecombineerd. Zo hebben we een mogelijkheid gecreëerd voor de bewoners om iets aan de overlast te doen én om voor henzelf en de rest van Leiden hun buurtje op de kaart te zetten als een plekje om trots op te zijn.
Wat gingen we doen?
Met Samen Vertragen maakte Peen en Ui een tijdelijk kunstproject met een trompe l’oeil van een drempel. Je ziet ‘m wel, maar hij is er niet (zie foto bovenaan deze pagina). In de hele buurt popten voor een korte periode vergelijkbare vormen op. In bomen of op muren, of op de stoep. In deze figuren stonden woorden die volgens de bewoners bij de buurt horen.
Bijvoorbeeld omdat de woorden iets zeggen over het karakter van de buurt of omdat de woorden iets zeggen over de geschiedenis van de buurt. De plekken waar de vormen kwamen en de woorden die we hebben gekozen, zijn gevonden samen met bewoners tijdens een bewonersontmoeting nèt voor de gedeeltelijke lockdown (i.v.m. het Coronavirus).
Corona
Deze vormen hadden we graag samen met de buurtbewoners aangebracht en gepresenteerd. De strengere Coronamaatregelen gooiden helaas roet in het eten…. Peen en Ui liet zich niet uit het veld slaan en heeft ze zelf aangebracht, zodat de bewoners, ook in de Coronatijd, tòch een kleine verrassing in de buurt konden ervaren!
Huurders Holland Rijnland (HHR) behartigt de belangen van de verschillende huurdersorganisaties in de regio Holland Rijnland. Dat doet ze door plaats te nemen in de verschillende overleggen in de regio, die worden georganiseerd door overkoepelende overlegorganen van gemeenten en woningcorporaties in de regio. In die overleggen worden belangrijke beslissingen genomen over het wonen en leven in het gebied. Grote besluiten zoals de verdeling van de sociale woningen over de verschillende gemeenten, regels voor huurverhoging en het toelatingsbeleid van kwetsbare groepen in de sociale huurwoningen. Het is daarom van belang dat ook de stem van de huurders wordt gehoord. Daarnaast organiseert HHR kennisbijeenkomsten over thema’s die belangrijk zijn voor huurdersorganisaties.
Wat is er aan de hand?
Op dit moment heeft de HHR moeite met het bereiken van de leden van de huurdersbelangenverenigingen. Er zijn maar 4 van de 17 verenigingen aangesloten en op de verschillende mailings komt weinig reactie. Dat maakt het moeilijk voor de HHR om de belangen te behartigen, omdat ze niet weten hoe er over zaken gedacht wordt. Bovendien denkt de HHR dat zij veel kunnen betekenen voor de huurdersbelangenverenigingen vanwege de kennis en ervaring die zij hebben.
Samengevat: De HHR wil erachter komen wat een goede manier is om met leden van huurdersbelangenverenigingen in contact te komen en te blijven, zodat zij hen beter kunnen vertegenwoordigen en ondersteunen bij het behartigen van de belangen van huurders.
23 september 2020 organiseerde de HHR weer een kennisbijeenkomst. Deze dag wilde de HHR graag aangrijpen om een extra inzet te plegen om zo meer leden van huurdersbelangenverenigingen te bereiken. Ze hebben daarvoor de hulp ingeroepen van Peen en Ui.
Wat gaat Peen en Ui doen?
Aanvankelijk werd Peen en Ui door de HHR gevraagd de bijeenkomst van 23 september leuker te maken zodat meer mensen zouden komen. Peen en Ui stelde een een grondiger aanpak voor. Peen en Ui richt zich nu op het vòòrtraject naar de bijeenkomst, namelijk het bekend maken van de bijeenkomst en het onderzoeken van de manier waarop de huurdersbelangenverenigingen het beste kunnen worden bereikt. Zo verwachten we een beter resultaat te bereiken.
In de Coronatijd, die op werkgebied ook voor ons heel stilletjes was, kwam woningcorporatie Ons Doel onverwachts met een leuke opdracht voor Peen en Ui: of we een onderzoek wilden doen bij huurders van 1-persoonswoningen (studio’s), naar hoe het wonen fijner kan worden gemaakt. Waar liggen hun wensen/behoeften? Voor deze opdracht besloten Danny en Jennefer van Peen en Ui een heuse onderzoekstool te maken!
Studio-onderzoek voor Ons Doel enquete
Terug naar Nico
Het project Bij Nico in 2018/2019 in het volledig nieuw opgezette Nico van der Horstpark, was een van de eerste social designprojecten van Peen en Ui. Voor het studio-onderzoek in opdracht van Ons Doel benaderden Danny en Jennefer van Peen en Ui studiobewoners van dit parkje. Zij stelden de eerste vragen op een gezamenlijke appgroep om zo erachter te komen op welke gebieden de wensen en behoeftes van de bewoners lagen.
Onderzoekstool
Vervolgens ontwierpen Danny en Jennefer van Peen en Ui een eigen onderzoekstool: zij maakten een (papieren) enquete waarop de deelnemende studiobewoners hun eventuele wensen en behoeften qua leefomgeving duidelijk konden maken d.m.v. het plakken van plaatjes. Hiervoor werd gekozen omdat de bewoners van het park een multicultigezelschap vormen waarvan nog niet iedereen de Nederlandse taal machtig is. Met plaatjes c.q. foto’s werd in een oogopslag voor iedereen duidelijk wat er werd bedoeld.
Peen en Ui mailing
Enquete in de bus
De thema’s waarnaar de bewoners werden gevraagd waren o.a. het samen delen van dingen (b.v. gereedschap), de directe leefomgeving van de studio, het al dan niet ervaren van geluidsoverlast, het borgen van de privacy, het nut van een gemeenschappelijke ruimte of de behoefte aan een woonruimte waarin al b.v. een kast en een bed staan. De bewoners hadden ongeveer 10 dagen de tijd om de enquete in te vullen en terug te doen in een brievenbus speciaal voor dit onderzoek.
Napraten
Danny en Jennefer van Peen en Ui verwerkten de uitkomsten van de enquete en deelden ze met Ons Doel. Erg leuk was dat tot slot van het hele studio-onderzoek er via beeldbellen contact was tussen ge-enqueteerde studiobewoners, Ons Doel en Peen en Ui, ter evaluatie.
Eind januari 2020 stopte bij Peen en Ui de stage van Nanda van der Poel, derdejaars studente sociologie UvA. Op het moment dat dit stuk wordt geschreven is het juni 2020, alweer 4 maanden later. Een mooi moment om met Nanda terug te blikken op haar stageperiode bij Peen en Ui. Begin juni heb ik haar aan de telefoon. Naast haar studie die ze momenteel vooral via internet volgt vanwege de Coronamaatregelen (“Saai die online colleges!”), is ze horecamedewerker voor 16 uur per week. Na de middelbare school had ze aanvankelijk interesse in een studie psychologie maar ze ging uiteindelijk voor sociologie omdat dat minder bekend, dus uitdagender terrein voor haar was. De – fictieve – flyer die ze, ter kennismaking, voor Peen en U ontwierp, maakte destijds al nieuwsgierig:
PU stage flyer
De betrokkenheid spat er vanaf, niet alleen voor de Nederlandse samenleving maar ook voor die in het buitenland (zo heeft ze op haar 15e al vrijwilligerswerk op een basisschool in Ghana gedaan). En het liefst werkt ze in kleinschalige projecten, met aandacht voor contact tussen mensen onderling: welkom bij Peen en Ui!
Het nut van haar studie sociologie blijkt dagelijks, vindt Nanda. In de huidige discussie in de media over racisme wereldwijd [opgelaaid na de dood van de Afro-Amerikaan George Floyd door toedoen van een witte politieman in Minneapolis, V.S., op 25 mei 2020] vallen vaak de namen van wetenschappers die Nanda vanuit haar studie al heel goed kent: Gloria Wekker, (Surinaams-Nederlands antropologe, o.a. bekend van haar spraakmakende boek White Innocence: Paradoxes of Colonialism and Race, 2016) , Jane Elliott, (Amerikaans anti-racisme activiste en onderwijzer, bekend van haar “Blue eyes-Brown eyes” experiment in 1968, een dag na de moord op Martin Luther King ) en prof. Kimberlé Crenshaw, Amerikaans rechtsgeleerde, burgerrechtenactiviste en advocate. Zij ontwikkelde eind jaren’80 het begrip ‘intersectionaliteit’.
Ook de huidige Coronatijd is interessant vanuit sociologisch oogpunt, zegt Nanda: Gaan de mensen luisteren naar de regels die hun door de overheid worden opgelegd, om het virus in te dammen? Welke handhaving van de virusmaatregelen accepteert men nog, wanneer het mooier weer wordt, het virus op zijn retour lijkt te zijn en iedereen zorgelozer wordt? Hoe serieus gaan mensen hun eigen verantwoordelijkheid nemen ter voorkoming van verspreiding van het Coronavirus? Dit zijn allemaal vragen die door sociologen worden gesteld bij de beleidsvorming van het ‘nieuwe normaal’.
Nanda’s stagewerkzaamheden bij Peen en Ui
Nanda viel met haar neus in de boter bij Peen en Ui: ze kon in haar eerste stageweek in september 2019 meteen aan de slag bij de organisatie door Peen en Ui van ’25 jaar de Binnenvest’: de jubileumviering van deze stichting voor maatschappelijke opvang van dak- en thuislozen in de Leidse regio, met lunch en avondfeest. Peen en Ui zorgde op deze feestelijke dag ervoor dat de gasten (personeel, cliënten, genodigden van partnerorganisaties etc.) zo veel mogelijk met elkaar in contact kwamen.
Stagiaire Nanda van der Poel aan het werk aan Peen en Ui’s Hypermøbiel
Na deze vuurdoop werkte Nanda mee aan: *Herfstontmoetingen in Tuinstad Staalwijk’. Tijdens koffiemomenten op 4 zondagen werd bij bewoners gepeild wat ze goed en slecht vinden aan het wonen in hun wijk. *DOORLeren: een ‘bijspijkercursus Nederlandse maatschappij’ voor een bonte groep bezoekers van de BOP (Bewonersontmoetingsplek) van Libertas in Rijn en Vliet. Nanda verzorgde twee middagen, die over de man-vrouwverhouding in de Nederlandse maatschappij en die over hoe men in Nederland zijn/haar geldzaken, als sparen en budgetteren regelt. *Het Burgeratelier: dit kennisplatform werd door Peen en Ui ontwikkeld op verzoek van instellingen als Fonds 1818, WOZfonds en de gemeente Leiden, met als uiteindelijk doel dat meer Leidenaren met een idee voor hun buurt, daadwerkelijk een aanvraag doen voor financiering van dit idee, bij bovengenoemde instellingen.
Evaluatie Samen aan de Stadmethode
Bij het Burgeratelier maakte Peen en Ui gebruik van de Samen aan de Stadmethode, een methodiek die Jennefer Verbeek (teamlid Peen en Ui, Jennig) tijdens haar master Crossover Creativity aan de HKU heeft ontwikkeld t.b.v. social designprojecten, vorig jaar. Nanda assisteerde tijdens de Burgeratelieravonden de deelnemers en heeft op grond van haar eigen ervaringen en die van de deelnemers de SadSmethode voor Peen en Ui geëvalueerd. Zij formuleerde de volgende onderzoeksvragen:
is de Samen aan de Stadmethode haalbaar?
is de Samen aan de Stadmethode duidelijk genoeg? en daaruit volgend:
kunnen woners zelf nieuwe ontmoetingsvormen creëren? (in het kader van de huidige overgang naar de participatiemaatschappij).
Pluspunten Samen aan de Stadmethode:
++ Gedeelde verantwoordelijkheid ++ Stappenplan ++ Kernopdrachten ++ Keuzevrijheid ++ Leert om te gaan met tegenslagen ++ Reëel en flexibel verwachtingsmanagement ++ Breed inzetbaar ++ Onderlinge uitwisseling van ervaringen, over elkaars project ++ De coaching van deelnemers door begeleiders (Jennefer Verbeek en Danny Molenaar) ++ Fijn hulpmiddel ++ Draagt bij aan alledaagse attentheid, vanwege laagdrempeligheid ++ De methode is erg geschikt voor initiatiefnemers die goed kunnen navigeren in de huidige maatschappij
Aandachtspunten: — Te vrijblijvend karakter van de werkateliers: de latere instroom van deelnemers vertraagde de voortgang — Wanneer mag men door naar de volgende stap/fase: bevindingen per stap zijn lastig meetbaar — kennis van de doelgroep is absoluut noodzakelijk
Algemene conclusie:
+++ de Samen aan de Stadmethode is een goed handvat voor de participatiemaatschappij
Participatiemaatschappij
Nu, 4 maanden later, vindt Nanda het nog steeds leuk om met de Samen aan de Stadmethode te hebben gewerkt, bij Peen en Ui’s Burgeratelier, juist omdat het zo’n brede methodiek is (al vraagt ze zich tegelijkertijd af of de methodiek in bepaalde gevallen niet tè breed is?). Mijn eigen vraag aan Nanda m.b.t. het Burgeratelier is of we de recente toename van projecten als deze kunnen zien als een uitvloeisel van de tegenwoordige participatiemaatschappij. Volgens haar is dit eerder historisch zo gegroeid, bijvoorbeeld door de industrialisatie in de 19e eeuw. Vòòr de industrialisatie woonden en werkten mensen op één plek; vanaf de industrialisatie raakte dat steeds meer gespreid, ook vanwege de verstedelijking. Mensen kwamen in de stad te wonen voor werk in de fabrieken. In de stad werd hun leefwereld groter dan zij gewend waren, maar ook eenzijdiger. Voorheen, op het platteland waar iedereen elkaar kende en naar elkaar omzag, was hun sociaal vangnet veel groter dan nu in de stad, waar mensen individualistischer leven. Hierdoor is er een georganiseerd sociaal vangnet (bijstand, sociale huur, buurthuizen) nodig om dit gebrek op te vullen. In dit verband wijst Nanda op de Duitse socioloog Tönnies, die onderscheid maakt tussen de persoonlijkere “Gemeinschaft” (gemeenschap, community) van het platteland en de anoniemere “Gesellschaft” (gezelschap, society) in de stedelijke cultuur. Op mijn vraag of er ook nu nog wel vormen van “Gemeinschaft” te vinden zijn in de wereld antwoordt Nanda dat ze dan denkt aan de Amish gemeenschap in Pennsylvania in de VS, en misschien kleine plattelandsdorpen in het algemeen. In een stad als Leiden bijvoorbeeld ziet ze een organisatie als Libertas (nu Buzz) nu die rol pakken op bredere schaal, en Peen en Ui op kleine, lokale schaal.
Stage bij Peen en Ui: Missie geslaagd?
Nanda’s insteek was om de theorieën die ze tot dan toe tijdens haar studie had vergaard, te toetsen aan de praktijk. De directe manier van werken van Peen en Ui sprak haar aan: zelf contact zoeken in het veld met inwoners zoals d.m.v. aanbellen, iemand een handje helpen en samen koffie drinken, bijvoorbeeld. Nanda reageert enthousiast als ik vraag wat haar erg bij blijft van haar stage: Bij “Herfstontmoetingen” ervoer ik in de praktijk wat ik net ervòor tijdens colleges sociologie had gehad! Ik heb ècht de doelgroep leren kennen bij “DOORLeren en het schrijven van essays gaat nu veel beter. Steeds meer realiseer ik me: ik heb véél geleerd bij Peen en Ui!”
Herfstontmoetingen, aanbellen bij huurders Ons Doel
Peen en Ui was erg blij met de komst van Nanda. Ook voor ons was haar stage leerzaam: een blik van buitenaf geeft ons meer duidelijkheid waar we mee bezig zijn. Dat hebben we zo nu en dan hard nodig. Dank je wel Nanda!
DOORLeren:
Hoe zit dat in Nederland?
Een gezellig programma door Peen en Ui voor project DOOR dat bewoners helpt de Nederlandse maatschappij beter te begrijpen.
Achtergrond Project DOOR, van iDoe en Libertas, probeert mensen die al lang in de bijstand zitten en maar weinig sociale contacten hebben te motiveren om stappen te maken en weer iets te maken van hun leven. Dat maken van stappen is voor hen enorm lastig, want veel van hen kampen met diverse problemen: gezondheidsproblemen, trauma’s, ze zijn de Nederlandse taal niet goed machtig, enz. Ook begrijpen ze maar bar weinig van de Nederlandse samenleving. Met dat laatste wilde Project DOOR aan de slag. Dan kom je al snel bij workshops en cursussen Intercultureel leren terecht, maar die zijn vaak gericht op professionals of hoger opgeleiden en die zijn best saai. Daarom vroeg Libertas stichting Peen en Ui om een programma te bedenken in het kader van het project DOOR, waardoor deze bewoners meer leren over de Nederlandse cultuur op een gezellige, laagdrempelige manier. De thema’s die Project DOOR ophaalde bij de bewoners zijn: Nederlandse politiek en staatsinrichting, hoe gaat Nederland om met geld, hoe gaat Nederland om met water, hoe denken we in Nederland over man/vrouw verhoudingen, wat doet de politie, wat doen ambtenaren en hoe werkt het in Nederland met autoriteit en machtsverhoudingen? In de ervaring van Peen en Ui met verschillende projecten met groepen bewoners van diverse achtergronden hebben wij gezien dat mensen het prettig vinden om op verschillende plekken op bezoek te gaan. Ook een ontmoeting met kenners in een informele setting werkt goed. Daarop bedacht Peen en Ui het programma DOORLeren. Een gezellig programma dat bewoners helpt de Nederlandse maatschappij beter te begrijpen. Programma: In dit programma biedt Peen en Ui vier uitstapjes aan (Uit), en bezoeken drie experts het Project DOOR in de Buurt Ontmoetings Plek (BOP) Rijn en Vliet (Thuis). Uit / GEMEENTERAAD EN POLITIEK We gaan op bezoek bij de gemeenteraad. Daar krijgen we uitleg over hoe de gemeente werkt, hoe partijen werken en we maken een deel van de raadsvergadering mee. Thuis / OMGAAN MET GELD Een Leidse Hoogleraar gaat in gesprek over hoe Nederlanders met geld omgaan, wat ze daarin belangrijk vinden, zowel bij het sparen als bij het verdienen. Uit / WATER We gaan op bezoek bij het Hoogheemraadschap van Rijnland en bij waterzuivering controle laboratorium Aquon. Thuis / MANNEN EN VROUWEN Een Leidse Hoogleraar gaat in gesprek over hoe in Nederland de omgang is met mannen en vrouwen en de verschillen daartussen, aangevuld met Nederlanders die hun leven anders inrichten dan vroeger gangbaar was. Uit / POLITIE EN AMBTENAREN We gaan op bezoek bij het politiebureau en nemen een kijkje achter de loketten van de gemeente Leiden. Thuis / AUTORITEIT & MACHTSVERHOUDINGEN
Een expert gaat in gesprek over hoe er in Nederland wordt omgegaan met autoriteit en macht. Uit / DAAR BIJ DIE MOLEN Op bezoek bij Molen de Valk.
Peen en Ui werkt al geruime tijd aan buurt- en stadprojecten in Leiden. We ontmoeten veel andere bewoners met goede plannen voor de stad. Soms is het verwezenlijken van een goed plan moeilijk.
Peen en Ui heeft op basis van haar eigen ervaringen en die van anderen een methode ontwikkeld die hierbij kan helpen: de methode Samen aan de Stad.
Met Samen aan de Stad helpen we je jouw idee te delen met zoveel mogelijk andere bewoners en de relevante professionals uit je buurt. Dankzij Fonds 1818, de gemeente Leiden, Druckerfonds en WOZfonds kun je gratis mee doen met het Samen aan de Stadtraject.
Inmiddels hebben we een verschillende werksessies georganiseerd met een groep bewoners. Met onze en vooral met elkaars hulp werken zij aan verschillende projecten. Bijvoorbeeld een moestuin en ander groen in het Nico van der Horstpark, een onderzoek naar de bewoners van Leiden Zuid-West, en een aanpak van de hondenpoep in de Zeeheldenbuurt i.c.m. verschillende ommetjes door de buurt.
Bij het Burgeratelier van Peen en Ui zijn inmiddels zestien bewoners betrokken.
De eerste twee werkateliers draaiden vooral om de vragen ‘wie ben je’ en ‘wat wil je leren’. Vanaf het derde atelier werken we met de toolbox die Jennefer vanuit haar opleiding Cross-over Creativity aan de HKU heeft ontwikkeld voor bewoners met een ambitie voor hun buurt. Deze toolbox is ondere andere geijkt op het onderzoek dat we voor het Burgeratelier-project onder bewonersinitiatiefnemers hebben gedaan, aangevuld met gesprekken die Jennefer voerde met medewerkers van gemeente en wijkorganisaties waar bewonersinitiatiefnemers mee te maken hebben.
De toolbox bestaat uit voorbeelden en opdrachten die de bewoners die Peen en Ui begeleidt, kunnen helpen met het organiseren van hun project, vooral door zoveel mogelijk mensen bij hun project te betrekken. Ook is deze toolbox de onderlegger voor onze werkateliers met bewoners.
Het 3-jarige project Burgeratelier is door Peen en Ui in het leven geroepen om Leidse inwoners te ondersteunen bij het realiseren van een goed buurtidee. Daar hopen partners Gemeente Leiden, Fonds 1818, het WOZ fonds en Druckerfonds van te kunnen leren en er samen met de bewoners voor te zorgen dat er meer burgerinitiatieven een kans krijgen.
Danny, Jennefer en Robbert van het Peen en Ui Team hebben de afgelopen maanden met verschillende buurtinitiatiefnemers gesproken en alle ervaringen geïnventariseerd. Nu werkt Peen en Ui samen met bewoners in zogenaamde werkateliers aan een platform waarin initiatiefnemers elkaar kunnen helpen.
Foto van een bijeenkomst van Burgeratelier door Peen en Ui
Peen en Ui heeft vele gesprekken gevoerd in verschillende wijken van Leiden. Zo is er tijdens Burgeratelieravonden gesproken met actieve buurtbewoners in o.a. de Schanstuin in Cronestein, de Smeltkroes in de Stevenshof, Tommy in het Jacques Urlusplantsoen (JUP), de Zeeheldenbuurt, de mensen achter het Morslint en het Singelpark en onlangs de groep Ouderencontact in de Professorenwijk.
Heel belangrijk om te horen tijdens deze ontmoetingen was waar men precies en met name tegenaan loopt bij het aanvragen van gelden bij instellingen.
Momenteel is Peen en Ui bezig met het verzamelen van alle uitkomsten, op memo’s, en trekken we de eerste conclusies…en dat is nog niet makkelijk!
Achtergrond van het Burgeratelier door Peen en Ui
Het Burgeratelier is een kennisplatform van Peen en Ui voor kunst in de wijken voor en door burgers van Leiden
Op dit moment wordt verwacht dat de Leidse bewoner het initiatief neemt voor het verbeteren van de leefomgeving. Was in de voorgaande jaren Wijken voor Kunst samen met de maker vaak de initiatiefnemer, nu wordt gestreefd naar de bewoner als opdrachtgever van kunstprojecten.
Dat is voor veel burgers een nieuwe rol. Dat vergt een nieuwe houding en andere capaciteiten. Niet alleen van de burgers, maar ook van makers, beleidsmakers en fondsen.
Met dit plan voor een Burgeratelier willen we in 3 jaar de burgers van Leiden de gelegenheid geven om duidelijk te maken hoe zij het beste benaderd kunnen worden. Er wordt met hen gezocht naar hoe we de burgers zo kunnen faciliteren dat hun wensen op het gebied van kunst in de wijk vooraan staan:
Het stimuleren van de ontwikkeling van kunstprojecten vanuit de behoefte van bewoners
Om de focus van aanbodgericht werken naar vraaggericht werken te verplaatsen is het volgende nodig: 1. Expertise vergroten bij de verschillende partijen:
o Bewoners: Hoe vraag je een project aan? Hoe werkt het opdrachtgeverschap?
o Wijk- en woonpartners, waaronder de gemeente ( wijkregisseurs): Waar zet je makers in bij bewonersactivering? Hoe formuleer je een opdracht? Welk kader bied je makers en bewoners aan?
o Makers: Hoe werk je vraaggericht? Welke rol neem je in? Welke afspraken maak je?
2. Samen ontwikkelen van nieuwe manieren om het realiseren van kunstprojecten in de wijk makkelijker te maken voor bewoners.
De wijkbewoners die al bekend zijn bij Peen en Ui komen uit de Mors, Zuidhoven, Jacques Urlusplantsoen, Stevenshof, Cronestein, Leiden Noord, de Merenwijk en de Zeeheldenbuurt. Andere bewoners worden via het netwerk van Peen en Ui bereikt.
Plan voor het Burgeratelier uitgelegd in fases
Fase 1: De inventarisatie:
burgers ontmoeten elkaar en wisselen kennis en vragen uit over Kunst in de Wijk
Burgers leren van elkaar en van de door hen gekozen experts en partnersPeen en Ui begint met het benaderen en bevragen van de burgers van Leiden. Zij nodigt bewonersgroepen uit die bij hen in zicht zijn om met hen in gesprek te gaan over hun ervaringen met kunst in de wijk. Hoe gaat dat bij jullie? Wat kan beter? Waar hebben jullie behoefte aan? Zo leren de verschillende bewonersgroepen elkaar kennen en kunnen zij van elkaar leren. Zij worden zich bewust van hun positie die steeds belangrijker wordt en kunnen fungeren als ambassadeur.Deze bijeenkomsten* worden zoveel mogelijk wijkoverstijgend georganiseerd. Aan de ontmoetingen wordt ook veel aandacht besteed. We willen echt laten merken dat we hen serieus nemen, dat we hen nodig hebben, omdat we van hen moeten leren.
Dat doen we door te zorgen dat ze bijvoorbeeld gezamenlijk kunnen eten, veel aandacht te besteden aan hoe we met elkaar in gesprek gaan, de ontmoetingen met duidelijke nieuwe afspraken af te sluiten, deze afspraken duidelijk na te komen en de burgers bij de volgende stappen te betrekken.De eerste ontmoetingen zullen vooral in het teken staan van het leren kennen en inventariseren van de verschillende vragen en wensen.
Naar aanleiding van de conclusies van de eerste bewonersontmoetingen zullen we pogen de verschillende uitkomsten te thematiseren. We geven de bewoners de gelegenheid om meer kennis te vergaren. Door bijvoorbeeld met geïnteresseerden voorbeeldprojecten elders te bezoeken, door experts uit te nodigen voor een college of door bijvoorbeeld bij elkaar op bezoek te gaan. Peen en Ui gebruikt haar netwerk van makers, partners en anderen om de bewoners te linken aan de experts en partners die zij zoeken.(*Belangrijk bij deze bijeenkomst is dat het niet enkel gericht wordt op de “officiële” bewonersgroepen als bewonerscommissies of wijkverenigingen.
Tijdens deze bijeenkomsten willen we voorkomen dat er teveel professionals aanwezig zijn. In het verleden hebben we ervaren dat het voor kan komen dat de bewoner ineens toch in de minderheid is bij de bijeenkomst door het enthousiasme van de wijkprofessionals.)
• Burgers brengen hun wensen en ervaringen over op hun medeburgers en hun partners.
Burgers ontwikkelen samen met Peen en Ui een programma waarbij ze vertellen wat ze nodig hebben van haar partners voor kunst in de wijk. Samen met bewoners zoeken we naar een geschikte vorm. Dit zou bijvoorbeeld een conferentie kunnen zijn. Uiteraard hoeven de burgers niet alles zelf te vertellen. Zij mogen ook experts uitnodigen die hun verhaal voor hen vertellen. Of die voorbeelden kunnen laten zien. Uiteraard mogen zij ook partners, beleidsmakers en makers uitnodigen om met hen in gesprek te gaan.
Fase 3: in praktijk brengen
• Burgers werken samen met partners de aanbevelingen en leerervaringen uit en zorgen dat die gedeeld kunnen worden met anderen.
Na een flinke periode van leren is het tijd om het geleerde in praktijk te brengen. Aanbevelingen en plannen worden uitgewerkt en door de belanghebbenden geïmplementeerd. Peen en Ui zal bijhouden of dat gebeurt en hoe dat gebeurt. Er wordt samen nagedacht over een vorm voor het bewaren en terugvinden van de informatie, zodat in de komende tijd het voor beleidsmakers en financiers makkelijker is om bewoners te bereiken en zodat het in de komende tijd ook makkelijker is voor bewoners om kunst in hun wijk in te zetten.
Netwerk inzet ( in fase 1,2 en 3) :
Inzetten en klaarstomen van een relevant netwerk van betrokkenen voor kunst in wijken:
Om te zorgen dat de bewoners zo snel mogelijk aan de slag kunnen met vragen voor de andere spelers bij kunst in wijken is het van belang dat Peen en Ui ook de gelegenheid krijgt om die spelers te inventariseren en duidelijk te maken wat er van ze verwacht wordt. Daarom wil Peen en Ui ook met die partijen in gesprek. Hoe we dat willen doen staat hieronder per groep beschreven:
Makers:
Peen en Ui gaat langs bij de Leidse makers die ervaring hebben of heel graag aan de slag willen in de wijk. Ook daar haalt zij de vraag op, met de nadruk op Vraaggericht werken. De makers worden per persoon/ organisatie benaderd. We kiezen niet voor een gezamenlijke ontmoeting, maar voor een kort gesprek of e-mailcontact. We kiezen hiervoor omdat deze groep veel wordt gevraagd mee te denken en mee te brainstormen. Dat levert ze veel werk op, in de vorm van uren die ze nergens in rekening kunnen brengen.
Gemeente en woon- en wijkinstellingen:
Hiermee worden met name de wijkregisseurs en andere gemeentefuncties in de wijk, de woningbouwstichtingen en de welzijnsinstellingen bedoeld. Maar ook andere grotere organisaties die in de wijk werkzaam zijn vallen hieronder.
Samen met de Cultuurmakelaar probeert Peen en Ui hen te betrekken bij een bijeenkomst waarbij kunst in wijken centraal staat. Wellicht door aan te sluiten bij sector-overleggen of door een speciale ontmoeting te organiseren. Als dit niet lukt zal Peen en Ui de vraag persoonlijk bij de belanghebbenden gaan stellen.
De vragen die centraal staan zijn: Waar zet je makers in bij bewonersactivering? Hoe formuleer je een opdracht? Welk kader bied je makers en bewoners aan? Eventueel kunnen fondsen hierbij aangesloten worden.
Anderen:
Een speciale plek binnen dit proces ziet Peen en Ui voor partijen als het Stadslab, het RAP en Singelpark Leiden. Dit zijn initiatieven van bewoners/ ondernemers van Leiden die zeer succesvol zijn. De bewoners bij deze initiatieven zijn niet alleen betrokken om hun leefomgeving aantrekkelijk te houden, maar ook omdat zij door deel uit te maken van deze netwerken tevens voor hun werk expertise en netwerk opbouwen. Bovendien hebben we hier te maken met de hoger opgeleide bewoner.
Deze groepen hebben aangegeven een rol in de wijken te willen spelen.
Zij zouden andere bewonersgroepen kunnen bijstaan met het ontwikkelen van plannen en hun ervaringen kunnen delen.
Hoe zouden ze dit aan kunnen pakken met respect voor de identiteit en wensen van de verschillende andere bewonersgroepen? Daar gaat Peen en Ui met hen over in gesprek. De uitkomsten vinden we terug in fase 3. Al kunnen zij als burgers ook al eerder instromen bij de burgerontmoetingen als zij dat willen.
